Overslag in de haven (2017) Dolf Henkes

foto Aad Hoogendoorn
Over het kunstwerk

Deze schildering toont de overslag in de haven, een panorama met bedrijvigheid. De voorstelling is kenmerkend voor Henkes, de schilderende ex-machinist, en voor Katendrecht. Het herinnert eraan hoe Katendrecht een actieve stadshaven was met internationale reikwijdte. Het is aangebracht in 2017 door Atelier Leo Mineur, omdat het huizenblok waar het eerdere werk in 1990 op aan was gebracht, is gesloopt. De lijst ging bij de sloop van het gebouw ook verloren. Maar op de nieuwbouw is weer een ornamentlijst aangebracht, waardoor een nieuwe uitvoering van de schildering Overslag in de haven geschilderd kon worden. De oorspronkelijke schildering is een vergrote uitsnede van het kleinere schilderij Haven uit 1964 gemaakt door kunstenaar Dolf Henkes. Het is in 1990 aangebracht, een jaar na de dood van Henkes. Het nieuws belandde toentertijd in Het Vrije Volk met de wat bedenkelijke krantenkop “Katendrecht wel blij met Henkes-schilderij” – alsof ze er eerst niet blij mee waren, maar zo zat het niet. Bewoners waren niet blij met een ander kunstwerk dat gepland stond: een sculptuur, van Kees Buckens. Woningbouwvereniging Onze Woning bood destijds vijf kunstwerken aan Katendrecht aan, één daarvan was een groot enigszins kubistisch beeld van Kees Buckens, een vrouw zonder hoofd. Een fraai beeld, dat zeer welkom was, tot een week voor de opening. Toen verscheen een krantenbericht waarin een cultuurambtenaar het kunstwerk uitlegde als een hommage aan het oudste beroep ter wereld. De Kapenezen reageerden boos. Dát was nou het imago dat ze weg wilden, waarop ze ook het beeld afkeurden. Zou het komen, dan zou het subiet “in de Maas worden gepleurd”. De beeldhouwer – die niets met de uitspraak te maken had – reageerde verbolgen “Door een fotobijschriftje!”. Hij noemde het “diep klote”, want hij had gewoon een beeld gemaakt en “een beeld is geen hoer”. Ter compensatie werd snel besloten tot deze schildering, een hommage aan Henkes. Dat Henkes juist wél hoeren had geschilderd, had niemand het over. Het beeld van Buckens kwam een pier verder te staan, in Charlois, waar het nog altijd mooi te zien is vanaf de SS Rotterdam en dus vanaf de punt van Katendrecht. In de zomer van 2017 werd dit werk en acht andere ornamentlijsten, met daarin gerestaureerde en nieuwe kunstwerken in de Rotterdamse wijk Katendrecht, opgeleverd. Zij zijn gerealiseerd in het project Kaapse kleur, een samenwerking van Verhalenhuis Belvédère en BKOR.

lees meer
Over de kunstenaar

Van kinds af aan tekende en schilderde Dolf Henkes (Rotterdam, 1903 – Rotterdam, 1989). Hij groeide op in het havengebied van Katendrecht en vaarde van 1926 tot 1928. Daarna lonkte de kunst steeds meer. Hij kreeg in 1929 zijn eerste tentoonstelling in Londen, drie jaar later nam hij de stap om zich zelfstandig als kunstenaar te vestigen. Van 1935 tot 1937 woonde hij in Parijs, het epicentrum van kunst. Maar toen de oorlog begon, keerde hij terug naar Katendrecht – bijna voorgoed. In 1940 betrok hij met zijn familie een huis op Veerlaan 92a. De oorlog heeft hem “gewekt naar kleur”, zegt hij later, en kleur is hij blijven schilderen, met vreemde overlopende tinten. Zijn werk heeft een expressieve, ‘losse’ stijl in een onmiskenbaar handschrift en soms opmerkelijke technieken. In 1944 tekende hij de verwoestingen van de oorlog in Rotterdam. Na de oorlog gaat hij door met reizen en groeit zijn bekendheid. Niet alleen als kunstenaar, maar ook vanwege zijn ruzie met de onderwereld behaalde hij de kranten. Want in 1956 opende er naast zijn huis aan de Veerlaan, waar hij dan woont met zijn broer en twee zussen, een bordeel. Na een steekincident, waarbij Dolf een belager van zijn broer neerstak, kreeg hij een voorwaardelijke gevangenisstraf van vier maanden en mocht hij twee jaar niet op Katendrecht komen. Daarna zou hij tot zijn dood op Katendrecht blijven wonen, waar hij zijn hart aan verpand had. Dat zie je aan zijn schilderijen: veel Rotterdam, de rivier, haven, boten in de mist. Maar ook portretten, mensfiguren, clowns, stillevens, soms een religieus thema. Hij beoefende een heel eigen grafische en realistische stijl van harde lijnen en lyrische kleuren. Samen met Wally Elenbaas en Daan van Golden was Henkes één van de bekendste Kaapse schilders. Toen hij 85 jaar was, stierf hij in het huis aan de Veerlaan met zijn geliefde uitzicht over de Maas. Tegenwoordig wordt in zijn naam tweejaarlijks de Dolf Henkesprijs uitgereikt aan een eigenzinnige kunstenaar.

lees meer
Locatie
Timorstraat 3, 3072 ZT Rotterdam, Netherlands

Gerelateerd

Twee jongens van Katendrecht