Dick Elffers De oerwereld van het dier ten opzichte van de synthetische wereld (1960)

Dick Elffers heeft samen met de Porceleyne Fles dit keramische reliëf gemaakt van ongekende afmetingen: negen bij vijf meter groot, opgebouwd uit twaalfhonderd stukken en gemonteerd op dertig platen gewapend beton. Het gevaarte torende in 1960 hoog boven de rubberfabriek van Shell Pernis uit, waarvoor Elffers het ontworpen had. Het was vermoedelijk op dat moment het grootste keramiekreliëf van de wederopbouw. Elffers gaf het de titel De oerwereld van het dier ten opzichte van de synthetische wereld en ontwierp het als een versmelting van diervormen: een kat, een vis, een slang en de kop van een rund, waarvan de horens overgaan in de vleugels van een vogel. Het reliëf paste in de naoorlogse voorkeur voor krachtige lijnen en optimistische kleuren – een beeldtaal vol hoop en vol geestdrift voor de nieuwe wereld. Vermoedelijk niet toevallig doet de geabstraheerde vogel denken aan de vredesduiven op Elffers’ posters van bevrijdingsevenementen, zoals zijn affiche voor de verzetstentoonstelling Weerbare Democratie (1946). Het werd uitgevoerd in een hoogreliëf met plaatselijk wel 28 cm diepte. Vooral de felle kleuren vielen op: veel paarsblauw met groen, goud, wit en een rood dat neigt naar een stemmig diep zegelrood. Elffers zocht bewust naar kleuren die afwezig waren op het industrieterrein, want dat beklemtoonde het beoogde contrast tussen de dierenwereld en de synthetische industrie, maar ook de transformatie naar een nieuwe en welvarende wereld.
Toen de rubberfabriek van Shell Pernis zich opmaakte voor de sloop, werd dit kunstwerk van Elffers bedreigd. Maar de voormalige deelgemeente Hoogvliet, Shell en CBK Rotterdam besloten in 2009 de krachten te bundelen en ging opzoek naar een alternatief voor de sloopkogel. De omvang en het gewicht van het beeld, maar ook de transport- en restauratiekosten, maakten een reddingsoperatie buitengewoon penibel. Maar toch werd er vlakbij Pernis, in Hoogvliet, een nieuwe plek gevonden: het nieuwe stadskantoor. Na een halve eeuw werd het enorme keramiekreliëf van zijn plek gehaald; zestien partijen werkten mee. Het kostte drie jaar om dit traject te organiseren. Het kunstwerk had geleden onder de weersomstandigheden, dus een gespecialiseerde restaurateur werd ingeschakeld. Sinds oktober 2013 siert het werk de buitenmuren van het nieuwe stadskantoor, en is het overgedragen aan de nieuwe eigenaar, Woningcorporatie SOR.