Oorlog en vrede (1948) Gérard Héman

foto Jannes Linders
Over het kunstwerk

De wederopbouw kwam in de vijf jaar na de oorlog grotendeels tot stand door inspanning van de grote bankbedrijven, die vrijwel gelijktijdig begonnen met de bouw van monumentale panden in de binnenstad. Het bakstenen gebouw van de Rotterdamsche Bankvereeniging (Robaver), een ontwerp van architect Mertens, had van de nieuwe bankgebouwen de meeste pretenties. Voor de buitengevel was een besloten prijsvraag uitgeschreven, die werd gewonnen door beeldhouwer Gérard Héman. Hij maakte voor op de daklijst van het gebouw een gevelornament genaamd Oorlog en vrede, maar ook boven en naast de hoofdingang werden grote gevelreliëfs van hem geplaatst. Héman had uit Zweden grote blokken graniet en een aantal hakkers laten overkomen. In zijn atelier hakten zij een 14 meter lang reliëf, wat in 1948 werd aangebracht op het dak. Zowel de symmetrische compositie van de beeldengroep, gecentreerd rond een ovaal dakvenster, alsook de figuren afzonderlijk getuigen van inspiratie door de barokkunst. Uiterst rechts ligt de gestalte van een dode man. Daarnaast is de Dood zelf weergegeven, in de vertrouwde gedaante van een in een pij gehuld skelet met een zeis. Aan de voeten van de Dood een half-liggende, slapende of dode figuur. Direct rechts van het venster zit een gehelmde ruiter op een steigerend paard (mogelijk de oorlogsgod Mars), die met een zwaard het ornament aan de vensterrand doorklieft. Deze groep verbeeldt de Oorlog, de Dood en de Waanzin. Op een afbeelding van een voorontwerp bevond zich in dit gezelschap nog een uitgemergeld kind, dat mogelijk de Honger verbeeldde. Aan de linkerkant is een nimfachtige vrouwenfiguur weergegeven, met een palmtak in de hand te paard gezeten. Links van haar verheft zich een bevallige, naakte jonkvrouw, die waarschijnlijk een druiventros overhandigt aan een geknielde man. Een reusachtige hoorn des overvloeds sluit het tafereel af. De betekenis hiervan is respectievelijk Vrede, Vruchtbaarheid en Welvaart. Voor de toeschouwer op straatniveau is dit geheel door de afstand helaas slecht waarneembaar. Met de beeldengroep van Han Richters bij de noodwinkels op de Coolsingel en de Rotterdamse straatfiguren van Johan van Berkel op het Minervahuis aan de Meent voltooide de prille wederopbouw een drieluik van officieuze oorlogsmonumenten.

lees meer
Over de kunstenaar

Gérard Héman (Duisburg, 1914 – Rotterdam, 1992) was een beeldhouwer, schilder en tekenaar, die in Rotterdam de kunstacademie doorliep. Hij werd geboren in Duisburg, maar verhuisde later naar Schiebroek. Héman was al jong bezig met houtsnijwerk, waardoor de invloed van Duitse barokke volkskunst merkbaar is in zijn werk. In de openbare ruimte van Rotterdam zijn diverse werken van hem gerealiseerd. De bekendste werken zijn gevelornamenten op het voormalige bankgebouw aan de Coolsingel.

lees meer