Zonder titel (1951) Joan Bakker

foto Otto Snoek
Over het kunstwerk

Tijdens het bombardement van 1940 blijft het oude telefoongebouw gedeeltelijk gespaard, net als de nabijgelegen bibliotheek en een deel van de spaarbank. Al tijdens de oorlog werd een gedeelte hersteld voor het belangrijke telefoonverkeer. Op 4 december 1951 wordt het nieuwe telefoniegebouw aan de Botersloot officieel geopend. Het gebouw is ontworpen door architect ir. J. Koops, werkzaam voor de Dienst van Gemeentewerken. Vanwege materiaalschaarste had de bouw langer geduurd dan gepland. Door de beeldende kunsttoepassingen van beeldhouwer Joan Bakker werd het pand als PTT-gebouw gezien (PTT was de voorloper van KPN). De brede entreepartij boven de hoofdingang bevat de letters PTT en een symbolische voorstelling van de rol die de PTT in de wereld speelde. De linkerkant verbeeldt de haven en het water. Rechts zien we het land, de oogst en twee paardenhoofden. Onder de letters PTT zien we een telefoonhoorn en een elektriciteitsmast. De schichten uit de mast staan niet alleen voor elektriciteit, maar ook voor de energie van die tijd, van de Wederopbouw en van de manier waarop Rotterdam verrees. Bakker had een zwaar karwei, want het Zweeds graniet was een lastig materiaal. Hij werkte drie maanden in een kooi aan het gebouw. Het is de hardste steensoort en daardoor is het reliëf niet heel krachtig geworden, maar als het licht erlangs strijkt, is het erg mooi en spreken de vormen voor zich (volgens een bericht in het Rotterdams Nieuwsblad in 1950). Dit geldt ook voor een aantal gevelstenen die Bakker voor hetzelfde gebouw maakte. Eén steen laat twee sjorrende figuren zien. Dit stelt de kabellegging voor, de aanleg van het telefoonnetwerk na de oorlog, wat een belangrijk symbool is voor de vooruitgang. Het reliëf heeft een mooie lijnvoering, die hard en sierlijk tegelijk is. Het was voorheen een sierrand, maar na een verbouwing is het op straatniveau in het binnenhof geplaatst. Een andere gevelsteen bevindt zich nog op 24 meter hoogte boven de entree. Deze verbeeldt waarschijnlijk Mercurius, de god van de handel, rijdend op een dolfijn, het symbool van de oceaan.

lees meer
Over de kunstenaar

Joannes (Joan) Petrus Anthonius Maria Bakker (Oosterblokker, 1919 – 1999) bezocht in Rotterdam de Academie van Beeldende Kunsten, waarna hij zich definitief in Rotterdam vestigde. Hij was onder andere een student van Herman Mees (1880 – 1964) en de echtgenoot van beeldhouwster en keramiste Riet (Maria) Elias. Samen met Jan Poot (architect bij Gemeente Rotterdam) maakte hij het Bevrijdingsmonument aan de Brink te Vreewijk, Feijenoord. Aan een kantoorgebouw aan de Botersloot ontwierp hij ornamenten met een grote beeldende kracht en duidelijke steenhouwkundige kwaliteiten. Hij kon overweg met de meest harde steensoorten, waarin hij reliëfs aanbracht met aandacht voor de rol van lichtval op de verschillende steensoorten. In Rotterdam zijn meerdere werken van Joan Bakker te vinden.

lees meer